Emerytura częściowa – na czym będzie polegać?
Od początku bieżącego roku rodzimy system emerytalny funkcjonuje na nieco innych zasadach. Najbardziej kontrowersyjna zmiana polega na stopniowym wydłużaniu wieku uprawniającego do przejścia na emeryturę. Rekompensatą dla osób, które muszą pracować dłużej jest system częściowych świadczeń. Warto się dowiedzieć, jakie warunki korzystania z częściowej emerytury przewidział ustawodawca.
Kobiety poczekają do … 2021 roku
System emerytur częściowych został wprowadzony po ostatniej nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118). Wspomniany akt prawny stanowi, że do pobierania emerytury częściowej są uprawnione osoby, które:
- osiągnęły odpowiedni wiek (62 lata dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn)
- posiadają wystarczający okres składkowy i nieskładkowy (35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn)
- nie kwalifikują się do systemu pełnych emerytur, który został zmieniony po 1 stycznia 2013 roku
Ubezpieczeni, którzy ubiegają się o wypłatę emerytury częściowej muszą spełnić wszystkie powyższe warunki. W praktyce system świadczeń częściowych obejmie tylko kobiety urodzone po 31 grudnia 1958 roku oraz mężczyzn, którzy przyszli na świat po 31 marca 1949 roku.
Emerytura częściowa od 2014
Przyznawanie emerytur częściowych rozpocznie się w kwietniu 2014 roku. Odpowiedni wiek osiągną wtedy pierwsi mężczyźni urodzeni po 31 marca 1949 roku. Wypłaty częściowych świadczeń dla kobiet będą prowadzone dopiero od 2021 roku. Panie urodzone po 31 grudnia 1958 roku ukończą wówczas 62 lata, czyli wiek kwalifikujący do systemu emerytur częściowych. Kobiety, które przyszły na świat w latach 1953 – 1958 zostały objęte bardziej restrykcyjnymi wymogami co do wieku emerytalnego, ale nie zyskały prawa do częściowego świadczenia. Wiąże się to z faktem, że panie należące do wspomnianej grupy i tak otrzymają pełną emeryturę przed 62 rokiem życia. Pewne wątpliwości budzi natomiast decyzja ustawodawcy, który uniemożliwił pobieranie emerytur częściowych mężczyznom urodzonym od 1 stycznia 1949 roku do 31 marca 1949 roku. Warto zaznaczyć, że ubezpieczeni, którzy należą do tej kategorii również ucierpieli ze względu na wydłużenie wieku emerytalnego (zmiana z 65 lat do 65 lat i 5 miesięcy).
Częściowe świadczenia uszczuplą zgromadzony kapitał
Emerytura częściowa będzie ustalana na podobnych zasadach, jak pełne świadczenie. Oznacza to, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych podzieli całość środków zgromadzonych na koncie ubezpieczonego przez wskaźnik informujący o oczekiwanej długości dalszego trwania życia. Zasadnicza różnica wiąże się z faktem, że częściowe świadczenie zostanie oszacowane po pomnożeniu hipotetycznej wartości pełnej emerytury przez 50%. Wspomniany mechanizm obliczeniowy można zilustrować za pomocą następującego przykładu:
W październiku 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych oszacuje emeryturę częściową dla mężczyzny, który właśnie ukończył 65 lat. Ubezpieczony w trakcie czterdziestoletniego okresu składkowego zgromadził kapitał w kwocie 250 000 złotych. ZUS przyjmuje, że statystyczny emeryt, który ukończył 65 lat przeżyje jeszcze 208,6 miesiąca. Dlatego w analizowanym przypadku hipotetyczna wartość pełnej emerytury naliczonej po 65 roku życia wyniosłaby 1198,47 zł/miesiąc (250 000 złotych/208,6 miesiąca). Ze względu na swoją decyzję ubezpieczony do chwili osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego (66 lat) będzie pobierał częściowe świadczenie, które stanowi połowę wspomnianej kwoty (599,24 złotego).
W kontekście powyższych obliczeń warto pamiętać, że kwoty przekazywane w ramach częściowej emerytury pomniejszają saldo zgromadzonego kapitału. W związku z tym redukcja pełnej emerytury jest nieunikniona. W analizowanym przypadku świadczenie, które w listopadzie 2016 roku mógłby otrzymać ubezpieczony zmniejszy się do 1161,34 złotego (przy założeniu, że stopa corocznej, marcowej waloryzacji wyniesie 4,00%). Wspomniany wynik otrzymano poprzez podzielenie pozostałej kwoty kapitału (232 617,36 zł) przez oczekiwaną długość życia dla emeryta w wieku 66 lat (200,3 miesiąca). Warto dodać, że dłuższy okres pobierania emerytury częściowej w znacznie większym stopniu zredukowałby kwotę pełnego świadczenia.
Osoba otrzymująca emeryturę częściową może nadal pracować
Ze względu na specyficzny sposób naliczania większość emerytur częściowych nie zagwarantuje godnej egzystencji. Na satysfakcjonującą wysokość połowicznych świadczeń mogą liczyć tylko dobrze sytuowane osoby, które na swoich kontach emerytalnych zgromadziły pokaźne środki.
Pewną rekompensatą dla osób pobierających częściowe emerytury są preferencyjne zapisy ustawowe. Mowa o rozwiązaniach, które pozwalają im na dalszą pracę w ramach etatu. Dzięki nim „częściowi emeryci” nie będą musieli rozwiązywać swojego stosunku pracy. Dodatkowa preferencja polega na wykluczeniu limitów maksymalnych zarobków dla emerytów. Warto przypomnieć, że takie ograniczenia obowiązują ubezpieczonych, którzy otrzymują wcześniejsze emerytury w pełnym wymiarze. Osoby należące do tej grupy muszą uważać, aby dochody uzyskane przez nich z tytułu pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej nie przekroczyły 70% lub 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia według GUS. W pierwszym przypadku dorabiającemu emerytowi grozi redukcja pobieranego świadczenia. Wypłaty z ZUS zostaną zupełnie zawieszone, jeżeli jego dodatkowe dochody przekroczą wyższy próg (130%).
Wspomniane limity na szczęście nie obowiązują osób otrzymujących częściową emeryturę. Oznacza to, że będą one mogły pracować bez żadnych ograniczeń. Po przekroczeniu podwyższonego limitu wieku (docelowo 67 lat) „częściowy emeryt” wystąpi o przyznanie świadczenia w pełnym wymiarze. Wtedy jego możliwości zarobkowania zostaną znacząco ograniczone.
Źródło – Serwis Biznes-Firma.pl
Źródło – Serwis Biznes-Firma.pl
